دوپینگ مغز از دانایی تا جنون
نغمه داوودی: تا حالا فکر کردهاید چرا بعضی از افراد از هوش بالاتری برخوردارند و به اصطلاح خودمانی مغزشان زیاد کار میکند؟ آیا کارهای عجیب و غریب میکنند یا اصلاً بهطور ژنتیک از قدرت هوشی بالایی برخوردارند؟ جواب این سوالها به طور قطع برای کسی معلوم نشده اما محققان در پی یافتن راههایی که باعث افزایش و تقویت هوش شود به جوابهایی رسیدهاند که خواندنشان خالی از لطف نیست و قطعا برای افرادی که برای تقویت مغزشان حاضرند دست به هر کاری بزنند، موثر خواهد بود.
این موضوع که تقویت تواناییهای ذهنی باعث میشود فرد مسوولیتها و فعالیتهای روزانهاش را بهنحو موثرتری انجام دهد، مسالهای انکارناپذیر بوده و ثابت شده است، نتیجه گزارشی که به تازگی در مجله panoramaبه چاپ رسیده نشان میدهد اختصاص 25 دقیقه تمرین ذهنی میتواند ظرفیت مغزی افراد را تا حد زیادی افزایش دهد. ضمن اینکه براساس پژوهشهای انجام شده در دانشگاه میشیگان افرادی که فعالیتهای ذهنی و بازیهای فکری انجام میدهند 63 درصد کمتر از سایرین در معرض ابتلا به زوال عقل قرار دارند. شما هم اگر میخواهید سطح هوشتان را افزایش دهید، به پیشنهاد محققان عمل کنید و از همین امروز یکسری بازی فکری و تمرین ذهنی برای خود ترتیب داده و حتما رژیم غذاییتان را تغییر دهید.
قدرت تخیل خود را بالا ببرید
تخیل نیرویی است که اندیشه را به ترتیبی تازه و متفاوت گردهم میآورد. شما وقتی تخیل میکنید بر خواسته و تصویری که در ذهن دارید تمرکز کرده و به آن انرژی میدهید تا به صورت عینی در عالم مادی محقق شود. روش تفکر کنونی شما فقط یک عادت است که میتواند تغییر کند. به اعتقاد روانشناسان، تخیل بزرگترین نیروی ذهن است. دانشمندان علوم ذهنی میگویند انسان میتواند آنچه را در تخیل خود تصور میکند بیافریند. برتری شما در این است که کشف کنید چگونه نظام باورهای خود را تحتتاثیر قرار دهید. برای این منظور یکی از موثرترین راهها تصویرسازی ذهنی است. چارلز فیلمور میگوید، تخیل این توانایی را به آدمی میدهد تا خود را از زمان و مکان برون افکند و ورای هرگونه محدودیت قرار گیرد. تصویرسازی ذهنی یک مهارت روانی است که در آن تصاویر ذهنی مثبت و آشکاری در مغز ایجاد شده یا بازسازی میشود. یکی از معروفترین تکنیکهای تصویرسازی، کار با «کف دست» است. این تکنیک شامل قرار دادن کف دستها روی دو چشم و تجسم رنگی میشود که شما با اضطراب یا استرس تداعی میکنید (مثلا قرمز) و بعد آن رنگ که با آرمیدگی و آرامش تداعی میشود (مانند آبی). تجسم یک رنگ آرامشبخش باعث میشود شما احساس آرمیدگی کنید و سلامتی و احساس بهبودی را در شما تقویت میکند.
یکی از روشهای اجرایی تصویرسازی ذهنی را در اینجا برای شما شرح میدهیم. ابتدا لباس راحت بپوشید، دراز بکشید یا روی یک صندلی راحت بنشینید و اگر مایل هستید نور را کم کنید. چشمانتان را ببندید و چند نفس عمیق بکشید. تصور کنید که از یک پلکان پایین میروید. با هر گام، به این احساس توجه کنید که بیشتر و بیشتر آرمیده میشوید.
زمانی که کاملا آرام شدید، یک منظره دلخواه مثل ساحل، چمنزار یا یک لحظه لذتبخش خاص با دوستان یا خانواده را مجسم کنید. زمانی که در منظره مطلوب خود احساس راحتی کردید، تدریجا ذهن خود را به مشکلی که میخواهید حل شود، معطوف کنید.
اگر تصویرهای متعددی به ذهن آمد، یکی از آنها را انتخاب کرده و روی آن تمرکز کنید. اگر هیچ تصویری به ذهن نیامد، سعی کنید به یک حس دیگر معطوف شوید؛ مثلا صدای رودخانه یا بوی گلهای وحشی در چمنزار. اگر روشهای فوق کارساز نشد، به این فکر کنید که در حال حاضر چه احساسی دارید. عصبانی؟ خسته؟ رنگ این عصبانیت چیست؟ چه تصویرهایی را برمیانگیزد؟ از حسها برای شکل دادن به تصاویر ذهنی استفاده کنید. در پایان چند نفس عمیق دیگر بکشید و خود را در حال بالا رفتن از پلکان خیالی مجسم کنید، درحالی که تدریجا نسبت به محیط خود آگاه میشوید، چشمانتان را باز کنید، بدنتان را کشوقوس دهید، لبخند بزنید و روز خود را ادامه دهید. در آغاز، این تمرین تصویرسازی ذهنی را برای 15 تا 20 دقیقه حداقل یک بار در روز انجام دهید. با کسب مهارت بیشتر، احتمالا خواهید توانست فقط هر بار برای چند دقیقه و چندین بار در روز انجام دهید و همان فواید را برای شما داشته باشد.
کارها را در جهت مخالف انجام دهید
با انجام دادن کارهای روزمرهتان با دست مخالفتان (اگر راست دست هستید، از دست چپتان استفاده کنید) بین سلولهای مغز اتصال ایجاد کنید. اگر راست دست هستید، از دست چپتان برای کارهای روزمره مثل مسواک زدن، شانه کردن مو و خوردن استفاده کنید. حتی سعی کنید با دست چپتان بنویسید. آیا استفاده از دست مخالفتان در طول روز آسانتر میشود؟
تصاویر موردنظر را بیابید
این روش به شما کمک میکند مهارت جستوجوی تصویریتان را تقویت کنید. جدولی از نشانههای مختلف تهیه کنید. برای هر کدام از این نشانهها 30 ثانیه وقت بگذارید و ببینید نشانههایی که در بالای جدول آمده، هرکدام چند بار در جدول تکرار شده است.
یادداشت برداری
خودتان را به یادداشتبرداری عادت دهید. هر زمانی که اطلاعات مهمی دریافت کردید یادداشت کنید، مثلا موقع مراجعه به پزشک، وکیل یا هر موقعیتی که ممکن است موجب استرس و عصبانیت شما شده و باعث شود ذهن و حافظه شما را بپوشاند. یادداشت برداری در کار هم بسیار مهم است. چند برگه سفید را در یک فایل بگذارید و هنگام برگزاری جلساتتان از آن استفاده کنید تا نکات مهمی که درجلسهتان مطرح شده را ثبت و ضبط کنید.
سیستم زندگی خود را دگرگون کنید
تری هورنه، روانشناس ادراکی و سیمون ووتون، بیوشیمیست و نویسنده کتاب «تمرینهایی برای مغز شما» معتقدند نوع انتخاب شیوه زندگی در حفظ وضعیت ذهن نقش مهمی دارد. هورنه میگوید شیوه زندگی افراد میتواند توانایی ذهنی آنها را بالا ببرد. اینکه چگونه زندگی میکنید، میتواند به پدید آمدن حالتهای شیمیایی در مغز شما کمک کند. مغز انسان بیشتر شبیه یک کارخانه مواد شیمیایی است تا رایانه. بنابراین از همین امروز عادات غذایی و شیوه زندگی خود را تغییر دهید.
بادام بخورید
بادام حافظه را تقویت میکند و اگر در ترکیب با شیر قبل از رفتن به رختخواب یا پس از برخاستن از خواب هنگام صبح مصرف شود، تاثیر بهتری دارد.
آب سیب بنوشید
پژوهشگران دانشگاه ماساچوستلوول نشان دادهاند؛ آب سیب تولید نوعی انتقالدهنده عصبی حیاتی موسوم به استیلکولین را در مغز افزایش داده و از این طریق قدرت حافظه را نیز تشدید میکند.
از شکلات سیاه غافل نشوید
شکلات تیره سبب میشود ماهیچههای اطراف رگهای خون احساس راحتی کنند و باعث بهبود جریان خون بهسمت مغز میشود.
از گندم سبوسدار استفاده کنید
گندم سبوسدار حاوی لسیتین است. این ماده مشکل سخت شدن سرخرگها را آسان میکند و از این طریق موجب بهبود عملکرد مغز میشود.
ویتامینهای گروه Bرا فراموش نکنید
مطالعات نشان میدهد گنجانیدن مواد غذایی حاوی ویتامینهای گروه Bنظیر مخمر آبجو، جگر، گوشت گوساله، ماهی، مرغ، تخمه آفتابگردان، تخمه کدو، جوانه گندم، حبوبات، غلات، شیر و لبنیات، گوجه فرهنگی، کاهو، هویج و قارچ در تغذیه روزمره علاوه بر اینکه باعث کاهش عصبانیت و رفع خستگی میشود، در تقویت حافظه نیز تاثیر فوقالعادهای خواهد داشت.
ماهی را جایگزین گوشت قرمز کنید
ماهی یکی دیگر از مواد غذایی است که باعث تقویت و رشد سریعتر سلولهای مغز میشود. در نتیجه باعث تقویت حافظه شده و میزان کارآیی معز را بالا میبرد.
از استرس دوری کنید
استرس قدرت مغزی ما را تحلیل میبرد. ذهنی که در استرس گرفتار شده بیشتر منابع حافظه ما را مصرف میکند و به این ترتیب ذهنی ضعیف و کودن برای ما باقی میگذارد. سعی کنید برای خود عادتهای ساده تفریحی در طول روز تعیین کنید تا بتوانید به کمک آنها استرس را از ذهن خود پاک کنید.
خوب بخوابید
تحقیقات نشان میدهد، حافظه بلند مدت در طول خواب با پخش مجدد تصاویر تجربه شده در روز تقویت میشود.